کد مطلب:28940 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:130

تاریخ شهادتش












ترور امام علیه السلام به دست ابن ملجم، طبق مشهور، در سپیده دم نوزدهم[1] ماه رمضان بود و شهادتش در شب جمعه[2] بیست و یكم[3] از ماه رمضان سال چهلم هجری[4] و مصادف با شب نزول قرآن بود.[5].

در تاریخ ترور آن حضرت، گفته های دیگری نیز هست، مانند هفدهم[6] و بیست و یكم[7] ماه رمضان.

در باره تاریخ شهادتش نیز اقوال دیگری هست: بیست و سوم،[8] نوزدهم،[9] هفدهم[10] و بیست و هفتم[11] ماه رمضان سال چهلم هجری.

میان مورّخان درباره سنّ امام علیه السلام در هنگام شهادت نیز اختلاف دیده می شود. بیشتر محدّثان و مورّخان شیعه و اهل سنّت، عمر او را 63 سال ذكر كرده اند[12] و البته در این مورد اقوال دیگری هم هست كه عبارت است از 58 سال،[13] 65[14] 64 سال[15].

2981. الكافی: امام علیه السلام در بیست و یكم ماه رمضان، شب یكشنبه، سال چهلم هجری كشته شد، در حالی كه 63 سال داشت.[16].

2982. الإرشاد: درگذشت امیر مؤمنان، پیش از فجر شب جمعه، شب بیست و یكم از ماه رمضان سال چهلم هجری بود كه با شمشیر كشته شد. ابن ملجم مرادی - كه لعنت خدا بر او باد - او را در مسجد كوفه شهید كرد، در حالی كه وی برای بیدار كردن مردم برای نماز صبح در شب نوزدهم ماه رمضان بیرون شده بود.

ابن ملجم از اوّل شب در كمین كشتن امام علیه السلام بود. چون حضرت در مسجد بر او گذشت - و او هدف خود را پنهان می كرد و حیله گرانه وانمود می كرد كه درمیان خفتگان به خواب رفته است -، به سوی حضرت پرید و با شمشیر زهرآلود بر فرق سر او زد. امام علیه السلام روز نوزدهم، شب بیستم، روز بیستم و شب بیست و یكم را تا حدود ثلث اوّل شب، زنده بود. سپس شهید شد و مظلومانه به دیدار پروردگارش شتافت.[17].

2983. تاریخ الیعقوبی - پس از یادكرد ضربت خوردن امام علیه السلام با شمشیر -: امام علیه السلام دو روز زنده بود و شب جمعه، اولین شب از دهه آخر ماه رمضان سال چهلم هجری در گذشت، كه از ماه های عجم در ماه كانون دوم (ژانویه) بود، در حالی كه 63 سال داشت. فرزندش امام حسن علیه السلام او را غسل داد و بر او نماز خواند و هفت تكبیر بر او گفت و فرمود: «آگاه باشید كه پس از او بر احدی این گونه تكبیر گفته نمی شود». در كوفه، در جایی كه به آن «غَریّ» گفته می شود، دفن شد.[18].

2984. المستدرك علی الصحیحین - به نقل از حریث بن مخشی -: علی علیه السلام صبحدم بیست و یكم رمضان كشته شد. شنیدم كه حسن علیه السلام در خطبه ای در مناقب علی علیه السلام می گفت: «شب نزول قرآن كشته شد، شبی كه عیسی علیه السلام را به معراج بردند، شبی كه موسی علیه السلام جان باخت».

[ راوی ] گوید: حسن بن علی علیهما السلام بر وی نماز گزارد.[19].

2985. امام باقرعلیه السلام: چون امیر مؤمنان وفات یافت، حسن بن علی علیهما السلام در مسجد كوفه به خطبه ایستاد و پس از حمد و ثنای الهی بر پیامبرصلی الله علیه وآله درود فرستاد و سپس فرمود:

«ای مردم! امشب، مردی از دنیا رفت كه نه پیشینیان از او سبقت گرفتند و نه آیندگان به مقام او می رسند. او صاحب پرچم پیامبر خدا بود. از سمت راستش جبرئیل و از سوی چپ او میكائیل حركت می كرد. باز نمی گشت تا آن كه خداوند برایش فتح آورَد. به خدا سوگند، درهم و دیناری از خود بر جای نگذاشت، مگر هفتصد درهم كه اضافه سهمش از بیت المال بود و می خواست با آن خدمتكاری برای خانواده اش بخرد. به خدا سوگند، در شبی درگذشت كه یوشع بن نون، وصیّ موسی علیه السلام درگذشته بود، شبی كه عیسی بن مریم علیهما السلام به آسمانْ عروج داده شد، شبی كه در آن قرآن نازل شد».[20].

2986. امام حسن علیه السلام: علی علیه السلام شب نزول قرآن كشته شد.[21].

2987. مناقب آل أبی طالب: علی علیه السلام در مسجد كوفه كشته شد، هنگام روشن كردن چراغ مسجد، شب جمعه نوزدهم ماه رمضان، به دست عبدالرحمان بن ملجم مرادی. وردان بن مجالد از قبیله تَیْم الرَّباب و شبیب بن بجره و اشعث بن قیس و قُطام دختر اخضر با او همدستی كرده بودند. ابن ملجم، شمشیری زهرآلود بر سر آن حضرت زد.[22].









    1. الإرشاد: 9/1 و 19، الغیبة، طوسی: 158/195، إعلام الوری: 309/1.
    2. الكافی: 7/52/7، تهذیب الأحكام: 714/178/9، كتاب من لا یحضره الفقیه: 5433/191/4.

      زمان شهادت او را شب یكشنبه نیز گفته اند (الكافی: 452/1) و نیز روز یكشنبه (مقتل أمیر المؤمنین: 44/61، المناقب: 411/392).

    3. الكافی: 452/1، تهذیب الأحكام: 714/178/9، كتاب من لا یحضره الفقیه: 5433/191/4.
    4. این مسئله مورد اتّفاق است و در همه منابع موجود، آمده است.
    5. الكافی: 8/457/1، الأمالی، صدوق: 510/397، تاریخ الیعقوبی: 213/2.
    6. أنساب الأشراف: 253/3، تاریخ دمشق: 584/42 و 585، تاریخ الطبری: 151/5 و 152.
    7. الكافی: 7/52/7، الغیبة، طوسی: 157/195، إثبات الوصیّة: 164، تاریخ دمشق: 586/42.
    8. الكافی: 7/52/7، الغیبة، طوسی: 157/195، الكامل:1118/3-1120.
    9. فضائل الصحابة: 942/559/2، الطبقات الكبری: 37/3.
    10. المعجم الكبیر: 164/95/1، تاریخ بغداد: 136/1، تاریخ دمشق: 584/42.
    11. الطبقات الكبری: 39/3، الفتوح: 281/3.
    12. الكافی: 452/1، تاریخ الیعقوبی: 212/2، المستدرك علی الصحیحین: 4696/156/3.
    13. المستدرك علی الصحیحین: 4695/156/3، تاریخ بغداد: 136/1.
    14. تاریخ الطبری: 151/5، إثبات الوصیّة: 165.
    15. مقاتل الطالبیّین: 54، التاریخ الصغیر: 107/1.
    16. الكافی: 452/1، تهذیب الأحكام: 19/6، خصائص الأئمّة: 39.
    17. الإرشاد: 9/1.
    18. تاریخ الیعقوبی: 212/2.
    19. المستدرك علی الصحیحین: 4688/154/3، الدرّ المنثور: 226/2.
    20. الكافی: 8/457/1، الإرشاد: 7/2، بشارة المصطفی: 240، تاریخ الیعقوبی: 213/2.
    21. التاریخ الكبیر: 2760/363/2، تعجیل المنفعة: 215/117.
    22. مناقب آل أبی طالب: 307/3، بحار الأنوار: 1/199/42.